Anna Fryczkowska
Wydawnictwo W.A.B. 2023
Anna Fryczkowska po raz kolejny zachwyca plastycznymi opisami dziewiętnastowiecznej wsi, realizmem magicznym, czułością i szacunkiem do bohaterów. Drugi tom „Sagi o ludziach ziemi” jest jeszcze wspanialszy niż jego poprzednik!
O powieściach ważnych, a taką z pewnością jest dla mnie „Czas rumianku”, pisze mi się niezwykle ciężko. Trudno bowiem oddać słowami zachwyt i wzruszenie towarzyszące lekturze. W stylu Fryczkowskiej jest coś fenomenalnego, co sprawia, że od pierwszych zdań bez reszty wnikamy w fabułę, utożsamiamy się z bohaterami, podejmujemy razem z nimi trud walki o lepszy byt i szczęście u boku ukochanej osoby. Wieś widziana oczyma autorki nie ma nic wspólnego z sielanką – jest słońcem parzącym kark, rzemieniem smagającym nieposłuszne plecy, krzykiem odrzuconej miłości i ostatnim oddechem. Realistyczna, a jednak niepozbawiona magii codzienności. Biedna, ale bogata życiową mądrością. Odległa i bliska zarazem, bo przecież przywiązanie do ziemi i szacunek są ponadczasowe.
„Czas rumianku” to czas zmagań nie tylko z trudem życia na roli, lecz także ze złem, które próbuje zawładnąć duszami niektórych potomków Józwiaków. Ta wykorzystywana od wieków do walki z „zapalonym ciałem” roślina w malarstwie religijnym nierzadko była symbolem boskiego wybawienia i potyczek z ciemniejszą stroną mocy. Z własnymi demonami szarpie się Janek, który tak bardzo smakował życie, że nie zauważył, iż rani innych. Podobnie jak jego brat Michał, któremu zabrano największe szczęście, a potem on dzień po dniu odmawiał go swojej żonie. Relacja między tymi dwoma mężczyznami także przypomina wieczną walkę – o miejsce w rodzinie, na polu. I o spokój ducha, o który tak trudno, gdy nad grobami unoszą się upiory.
Mądra to i wielowymiarowa opowieść. Z jednej strony podkreślająca siłę rodziny, małżeństwa i oddania ziemi, z drugiej kibicująca niezależności i odwadze w realizacji marzeń. Opowiedziana wielogłosem, a co za tym idzie – pozwalająca spojrzeć na ważne sprawy z różnych perspektyw. Barwna i bardzo osobista, ponieważ rodzinę Józwiaków łączą z autorką więzy krwi. Jak to dobrze, że wpuściła nas do tego poruszającego świata.
Literatura piękna w najpiękniejszym wydaniu!
*Egzemplarz w ramach współpracy z wydawnictwem W.A.B.